Táo bón ở trẻ tình trạng phổ biến hiện nay? dấu hiệu và cách điều trị.

Ngày đăng: 18:29 12/11/2024 - Lượt xem: 24

Táo bón ở trẻ là một tình trạng phổ biến, cho thấy hệ tiêu hóa không hoạt động hiệu quả, thường do thiếu chất xơ và nước trong chế độ ăn uống. Nếu kéo dài, trình trạng đi tiêu khó khăn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và khó điều trị. Vậy làm sao để nhận biết sớm các dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và tìm phương pháp điều trị hiệu quả cho trẻ? Cùng tìm hiểu để giúp con yêu luôn khỏe mạnh và phát triển toàn diện!

Táo bón là tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, cùng tìm hiểu cách giúp con yêu luôn luôn khỏe mạnh

Táo bón ở trẻ là gì?

Là tình trạng trẻ gặp khó khăn trong việc đi tiêu, xảy ra khi tần suất đi tiêu ít hơn 3 lần/tuần hoặc trẻ cảm thấy đau đớn và khó chịu mỗi khi đi tiêu. Điều này không chỉ gây căng thẳng cho trẻ mà còn ảnh hưởng đến tâm lý của cả gia đình. Tình trạng khó đi ngoài có thể trở nên mãn tính nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Theo tiêu chuẩn của NICE (National Institute for Health and Care Excellence) năm 2010, một đứa trẻ được xác định là bị táo bón nếu có ít nhất hai trong số các tiêu chí sau đây:

• Đi tiêu ít hơn 3 lần mỗi tuần hoặc có số lần đi tiêu ít hơn so với bình thường.
• Phân to, cứng, hoặc kích thước lớn đến mức có thể làm nghẹt toilet.
• Trẻ tỏ ra khó chịu và căng thẳng mỗi khi đi tiêu.
• Phân cứng khiến trẻ phải rặn mạnh, dẫn đến chảy máu hậu môn.
• Có tiền sử từng bị bệnh hoặc hiện tại bị nứt hậu môn gây đau và chảy máu do phân cứng.

Táo bón là tình trạng trẻ gặp khó khăn trong việc đi tiêu

Tại sao táo bón ở trẻ nhỏ lại phổ biến?

Táo bón phổ biến ở trẻ nhỏ phần lớn do chế độ ăn uống thiếu chất xơ và nước, khiến quá trình tiêu hóa bị đình trệ. Ngoài ra, một số trẻ gặp phải tình trạng này mà không có nguyên nhân bệnh lý cụ thể rõ ràng, được gọi là táo bón vô căn. Trẻ thường gặp phải cảm giác đau đớn và khó chịu mỗi khi đi tiêu, khiến việc này trở thành nỗi sợ hãi, từ đó có thể dẫn đến việc trẻ nhịn đi tiêu, làm tình trạng trở nên trầm trọng hơn. Tình trạng phân cứng, khó đi tiêu kéo dài còn gây ra các vấn đề như đầy bụng, chán ăn, và dẫn đến suy dinh dưỡng do trẻ không hấp thụ đủ dưỡng chất từ thực phẩm.

Hơn nữa, tình trạng này có thể gây tổn thương trực tiếp đến hậu môn, như nứt kẽ hậu môn, dẫn đến đau đớn và chảy máu, khiến trẻ càng ngại đi tiêu. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống, gây ra căng thẳng và ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ. Trẻ thường xuyên bị táo bón có thể trở nên cáu kỉnh, mất ngủ hoặc không tập trung, điều này ảnh hưởng đến khả năng học tập và tham gia các hoạt động vui chơi.

Tại sao táo bón ở trẻ lại phổ biến 

Nguyên nhân dẫn đến táo bón ở trẻ

Sự trì trệ hệ tiêu hóa ở trẻ em xuất phát từ nhiều nguyên nhân, được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân thực thể và nguyên nhân chức năng.

1. Nguyên nhân thực thể (chiếm 5%)

Táo bón ở trẻ có thể xuất phát từ các vấn đề liên quan đến cường giáp, hệ thần kinh cơ ở bụng và ruột. Cụ thể:

• Bệnh cường giáp: Trẻ mắc bệnh này thường bị giảm hoạt động ở cơ ruột kèm theo các triệu chứng khác.
• Phì đại tràng bẩm sinh: Trẻ bị bệnh này thường nhẹ cân hơn bình thường, có triệu chứng ói mửa và đi tiêu với phân nhỏ. Phẫu thuật sớm được khuyến cáo để tránh các biến chứng nguy hiểm như phình đại tràng nhiễm độc, thủng ruột hoặc sốc nhiễm trùng.
• Đái tháo đường (tiểu đường): Trẻ mắc bệnh này cũng có nguy cơ đại tiện khó.
• Các bệnh lý thần kinh: Bại não, chứng chậm phát triển tâm thần, và các bệnh lý liên quan đến cột sống cũng có thể gây vấn đề về đường ruột.

2. Nguyên nhân chức năng (Chiếm 95%)

Phần lớn các trường hợp táo bón ở trẻ em là do nguyên nhân chức năng, thường xuất phát từ thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống:

• Nhịn đi ngoài: Trẻ thường nhịn đi tiêu do sợ đau, dẫn đến phân trong ruột càng lớn và cứng hơn, gây khó khăn trong việc đi ngoài và dẫn đến tình trạng tắc nghẽn tiêu hóa mãn tính.
• Chế độ ăn đặc: Trẻ sơ sinh có thể gặp táo bón khi chuyển sang ăn thức ăn đặc, đặc biệt trong giai đoạn ăn thức ăn đặc lần đầu, hoặc khi cai sữa mẹ và không bổ sung đủ nước.
• Sữa công thức: Các loại sữa công thức với hàm lượng protein cao có thể khiến phân trẻ cứng và có màu xanh.
• Thiếu nước: Trẻ không uống đủ nước hoặc bị mất nước sẽ khiến cơ thể hấp thụ nước từ mọi nơi, làm phân cứng hơn.
• Thiếu chất xơ: Chế độ ăn không đủ rau củ quả, thiếu chất xơ cũng là nguyên nhân phổ biến gây nên chứng khó tiêu ở trẻ em.

Việc duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh và đảm bảo trẻ uống đủ nước là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa táo bón hiệu quả.

Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ

Dấu hiệu táo bón ở trẻ em 

Ngoài việc đi đại tiện ít hơn bình thường và phân cứng hơn, trẻ có thể gặp phải nhiều triệu chứng khác như:

• Đau ở vùng dạ dày (bụng);
• Biếng ăn, ăn không ngon miệng, khó hấp thụ dưỡng chất, dẫn đến chậm phát triển về thể chất và trí tuệ;
• Khó chịu, thay đổi hành vi, trở nên hay cáu gắt, không vui vẻ;
• Cảm giác sốt ruột, bồn chồn, luôn muốn đi vệ sinh;
• Mệt mỏi, buồn nôn hoặc nôn mửa.

Các biểu hiện trẻ bị táo bón

Trong một số trường hợp, trẻ có thể cảm thấy ngứa ở hậu môn và thấy máu tươi trong phân khi đi đại tiện. Điều này xảy ra do phân cứng cọ xát với hậu môn, tạo ra các vết nứt trên da quanh khu vực này. Nếu những vết nứt không được xử lý đúng cách, chúng có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như ổ viêm hoặc áp xe hậu môn.

Biến chứng khi trẻ bị táo bón kéo dài

Táo bón là một rối loạn tiêu hóa phổ biến ở trẻ nhỏ mà nhiều bố mẹ thường xem nhẹ và không điều trị đúng mức. Tuy nhiên, khi bệnh trở nặng và kéo dài, trẻ có nguy cơ gặp phải những biến chứng nghiêm trọng như:

• Suy dinh dưỡng: Táo bón kéo dài khiến trẻ cảm thấy đầy bụng, không muốn ăn, dẫn đến bỏ bữa. Về lâu dài, trẻ không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất cần thiết, dẫn đến sụt cân và suy dinh dưỡng, ảnh hưởng đến cả sự phát triển thể chất và trí tuệ. Trẻ có thể phát triển không đồng đều và kém thông minh so với bạn bè cùng trang lứa.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Các chất độc trong phân như phenol và indol, vốn được phân hủy nhờ vi khuẩn yếm khí, sẽ bị hấp thụ vào máu nếu phân tích tụ lâu trong ruột, dẫn đến nhiễm độc mãn tính. Điều này có thể gây ra các kích thích tiêu cực lên hệ thần kinh và tâm trí trẻ, khiến trẻ khó chịu, bực bội và không nghe lời. Trẻ có thể trở nên xanh xao, da tím tái, và móng tay nhợt nhạt do nhiễm độc kéo dài.
• Nứt kẽ hậu môn: Việc nín nhịn đi vệ sinh khiến phân bị giữ lại lâu trong ruột, làm cho nước và khoáng chất bị hấp thụ ngược vào máu khiến phân ngày càng cứng hơn. Phân cứng gây khó khăn trong việc đi tiêu, làm trẻ phải rặn mạnh, dẫn đến nứt kẽ hậu môn, chảy máu, và tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ.
• Viêm ruột thừa: Táo bón kéo dài có thể làm ruột già suy yếu và giãn ra, làm tăng nguy cơ thủng ruột. Áp lực trong ruột tăng cao cũng có thể dẫn đến nguy cơ viêm ruột thừa ở trẻ.Hậu quả nghiêm trọng khi táo bón ở trẻ kéo dài

Cách xử trí khi trẻ bị táo bón

1. Làm rỗng đại tràng

Bước đầu tiên trong điều trị là làm rỗng đại tràng. Bố mẹ có thể thực hiện một trong những phương pháp sau:

• Thụt hậu môn: Bơm nước vào trực tràng để kích thích cơn mót đi ngoài.
• Thuốc đút hậu môn: Sử dụng thuốc nhằm kích thích ruột đẩy phân ra ngoài.
• Thuốc nhuận tràng: Giúp làm sạch đại tràng và trực tràng.
• Dùng tay tháo phân: Đối với trường hợp khối phân quá lớn và cứng, cần can thiệp bằng tay để loại bỏ.

2. Thuốc chống táo bón

Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc chống tắc nghẽn tiêu hóa giúp trẻ đi tiêu dễ dàng hơn. Các loại thuốc này giúp làm mềm phân, giảm đau và sợ hãi khi đi ngoài, đồng thời khôi phục thói quen đi tiêu đều đặn. Bố mẹ cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.

Ngoài ra bố mẹ có thể chọn sữa công thức có chứa dưỡng chất OPO để con dễ dàng hấp thu dinh dưỡng và hỗ trợ tiêu hóa cho con, xem thêm bài viết:  Loại sữa nào tốt cho bé bị táo bón? Gợi ý từ chuyên gia

Cách chăm sóc trẻ bị táo bón

1. Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học

• Đảm bảo cân đối các thành phần dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày của trẻ.
• Hạn chế đồ ngọt và thực phẩm chứa nhiều chất béo để hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
• Bổ sung các loại sinh tố để cung cấp đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho trẻ.
• Khuyến khích trẻ uống đủ nước theo lượng khuyến nghị mỗi ngày.
• Sử dụng các thực phẩm có chứa chất béo OPO, hỗ trợ tiêu hóa cho trẻ. 
• Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc hỗ trợ tăng cường nhu động ruột cho trẻ.

Cách chăm bé khi bị táo bón

Lưu ý:  không tự ý cho trẻ dùng thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa Nhi để được thăm khám và tư vấn chăm sóc đúng cách.

2. Thay đổi hành vi của trẻ

• Theo dõi và hướng dẫn trẻ tư thế đi vệ sinh đúng cách, với tư thế đầu gối cao hơn hông hoặc ngồi xổm để hỗ trợ việc đi tiêu.
• Tập cho trẻ thói quen đi vệ sinh đều đặn mỗi ngày vào buổi sáng hoặc buổi tối để hình thành thói quen tốt.

Để đảm bảo sức khỏe hệ tiêu hóa và sự phát triển toàn diện của trẻ, việc bố mẹ quan sát và theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ là rất quan trọng. Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia y tế để có hướng xử trí kịp thời và đúng cách. Bên cạnh đó, duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp phòng ngừa táo bón, bảo vệ sức khỏe của trẻ và hỗ trợ trẻ phát triển mạnh mẽ cả về thể chất và trí tuệ. Quan tâm chăm sóc đúng cách sẽ tạo nền tảng vững chắc cho con yêu lớn lên khỏe mạnh và hạnh phúc.

Hy vọng rằng bài viết này sẽ cung cấp những thông tin hữu ích, giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng khó tiêu của bé và cách xử trí hiệu quả. Việc trang bị kiến thức và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bảo vệ sức khỏe và hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho trẻ. Chúc các bậc phụ huynh luôn tự tin trong hành trình nuôi dạy con yêu khỏe mạnh và hạnh phúc.

CÔNG TY TNHH SẢN XUẤT THƯƠNG MẠI NANO GROUP 

Địa chỉ: Số 3-5, Đường số 2, KDC Đồng Phượng, P. Đông Hưng Thuận, Quận 12, TP Hồ Chí Minh.

Email: cskh@nanogroups.vn 

Hotline: 19008125

Liên hệ tư vấn: 0345.722.599